Een tijdje geleden luisterde ik naar een interview met een econoom met een vooruitstrevend nieuw belasting idee. We zouden meer belasting moeten gaan heffen op consumptie en minder op arbeid. Des te meer ik erover nadenk, des te beter ik dit idee vindt worden.
De belasting op inkomen vervangen door een consumptiebelasting is een meer dan interessant concept. De inkomsten voor de overheid uit inkomsten en loonbelasting bedragen meer dan 60 miljard euro. Het is dus niet iets wat je even snel gaat veranderen.
Sturen van consumptie
De achterliggende gedachte is, dat je met belasting op consumptie de consumptie beter kan sturen. Meer vervuilende producten worden hoger belast dan minder vervuilende producten. Hierbij kan je ook de levensduur van een product in ogenschouw nemen. Bij de term vervuiling dien je ook de gehele productiecyclus in ogenschouw te nemen.
Een product met een lange levensduur zal dan minder belast worden. Hierdoor zullen kwalitatief goede producten gunstiger in prijs worden, dan minder goede producten. En dat zou een hele goede ontwikkeling zijn. Belastingen worden op deze manier effectiever ingezet.
De verduurzaming is voor veel mensen best pijnlijk in hun portemonnee. Het belasting instrument kan helpen, zonder dat het mensen uiteindelijk in hun portemonnee raakt.
Levensduur van producten
Ik heb zelf het gevoel dat de levensduur van bepaalde producten steeds korter worden. Daarnaast is reparatie tegenwoordig dermate duur, dat weggooien en iets nieuws kopen voordeliger is.
Is jouw wasmachine kapot? Dan zijn alleen al de voorrijkosten dermate hoog, dat je al snel besluit een nieuwe te kopen. Want komt er een monteur en dienen enkele essentiële onderdelen te worden vervangen, dan is het vaak al goedkoper om een nieuwe wasmachine te kopen.
Meer omzet bij kortere levensduur
Een kortere levensduur is ook een verdienmodel voor een fabrikant. Het zal natuurlijk nooit zo worden uitgesproken, maar elke wasmachine die kapot gaat, zorgt er weer voor dat er een nieuwe wordt gekocht.
Een wasmachine die 20 jaar meegaat zorgt er op den duur voor, dat er minder worden verkocht. Daarnaast zal een dergelijk product vaak ook duurder in aanschaf zijn, waardoor er minder van worden verkocht.
Dit zorgt ervoor dat het winstgevender is om een kwalitatief minder product op de markt te brengen, dat goedkoper in aanschaf is, maar ook minder lang meegaat. Als we dat nu eens konden veranderen, dan zouden we op het gebied van duurzaamheid een enorme stap zetten.
Langdurige en complexe overgang
Om een systeem van belasting op consumptie in te voeren, is een langdurig proces. Hier dient goed over te worden nagedacht. Daarnaast dient elk product en elke dienst, in een categorie te worden geplaatst.
Toch denk ik dat dit het zeker waard is, om hier verder onderzoek naar te doen en vervolgens ook stappen te gaan zetten.
Want als we teruggaan naar het voorbeeld van de wasmachine en de arbeid niet wordt belast, dan wordt het opeens wel interessant om voor reparatie te kiezen en niet voor vervanging.
Ook kan je dan electrische auto`s en auto`s die worden aangedreven door waterstof gunstiger prijzen, ten opzichte van benzine en dieselauto`s.
Het creëren van substantiële verschillen
Het ene product belasten met 25% en het andere met 26%, zal geen verschil gaan maken. Je zal, om echt resultaat te zien, het ene product bijvoorbeeld met 10% dienen te belasten en een vergelijkbaar maar een meer vervuilend product met 50%, of zelfs meer. Bij vervuiling dien je dan te kijken naar de hele keten.
De productie van grondstoffen, productie van het product zelf en het gebruik. Zo zijn de batterijen die bij electrische auto`s worden gebruikt erg vervuilend. Waterstof, zeker wanneer bij de productie hiervan de energie duurzaam wordt opgewekt, is veel minder vervuilend. Dit is wellicht iets wat je op het eerste gezicht niet zou zeggen.
Overwinnen van weerstand
Uiteraard zal er veel weerstand optreden, tegen het verleggen van belasting op arbeid naar belasting op consumptie. Dit is iets wat niet te voorkomen is. Ik denk echter als je dit goed aanpakt en ook goed uitlegt, dat dit zeker te overkomen is.
Je zal altijd een paar procent behouden, die uitgaan van een complot of dergelijke, maar dat is iets waar je gewoon mee om dient te gaan.
De invloed op bedrijven
Je dient ook rekening te houden met de industrie en bedrijven. Morgen een dergelijk systeem invoeren is niet eerlijk een realistich. Je dient bedrijven ook de kans te bieden hun producten aan te passen, zodat deze duurzamer worden, waardoor deze niet maximaal worden belast.
De belastingdienst
Het grootste probleem in Nederland om belasting op consumptie te gaan invoeren, is de belastingdienst. Het afschaffen van btw op groente en fruit is al een groot probleem. Om het hele systeem van belastingheffing om te gooien zal dan ook een enorme uitdaging zijn. Wellicht op dit moment zelfs onmogelijk.