Het werkelijk behaalde rendement speelt geen rol bij de berekening van de vermogensbelasting. Je betaalt belasting over het vermogen dat je bezit. Ook al heb je een negatief rendement behaald met bijvoorbeeld beleggen, dan dien je alsnog belasting te betalen.
Het fictief rendement
De overheid gaat er vanuit, dat je een fictief rendement behaald over het vermogen dat je bezit. Des te hoger het vermogen, des te hoger dit fictieve rendement. De gedachtegang hierachter is, dat mensen met een groter vermogen meer zullen gaan beleggen en daarmee een hoger rendement zullen behalen.
Over dit fictieve rendement dien je vervolgens inkomstenbelasting te betalen. Het percentage is in 2021 vastgesteld op 31%. Op deze manier betaal je bijvoorbeeld belasting over aandelen.
Kritiek en rechtszaken tegen de hoogte van het fictieve rendement
Er is de afgelopen jaren veel kritiek geweest op de hoogte van de fictieve rendementen. Zelfs zijn er de nodige rechtszaken geweest, omdat het fictieve rendement met enkel sparen nooit en te nimmer te realiseren is.
In een uitspraak van een rechter, is zelfs geoordeeld dat het systeem van fictieve rendement discriminerend is. Dit heeft er echter niet toe geleid dat het systeem direct is aangepast. Hier gaat nog een aantal jaren overheen.
Let goed op de peildatum
Voor de berekening van het vermogen wordt 1 januari van het jaar als peildatum aangehouden. Op basis van het vermogen dat je per die datum bezit wordt de te betalen belasting berekend.
Ben je van plan een spaargeld BV op te zetten? Let er dan goed op dat je voor 1 januari het geld in de BV hebt gestort. Doe je dit een week later, dan kan je alsnog het volledige bedrag aan vermogensbelasting betalen.
Heb je bijvoorbeeld Bitcoins in jouw bezit en zijn deze veel waard op 1 januari, maar stort daarna de prijs in elkaar, dan wordt je dubbel geraakt door deze manier van belasting heffen.
Wat telt mee bij het vermogen?
Naast spaargeld en beleggingen wordt ook een tweede woning aangemerkt als vermogen voor box 3. Een huis waarin je gewoon woont wordt niet meegeteld. Dit houdt niet in dat je hierover geen belasting dient te betalen. Hiervoor is het huurwaardeforfait in het leven geroepen.
Dien je veel vermogensbelasting te betalen? Bekijk dan eens de mogelijkheden van een spaargeld BV. Hierdoor wordt het vermogen niet langer belast in box 3 maar in box 2. Je dient dan vennootschapsbelasting te betalen over het werkelijk behaalde rendement. Met de lage rentestand kan dit aanzienlijk schelen.
De actuele fictieve rendementen
De fictieve rendement voor de berekening van de vermogensbelasting zijn voor 2021 als volgt:
Alleenstaand:
| Vermogen | Fictief rendement | Belastingpercentage | Te betalen |
| ≤ 50.000€ | 0,000% | 31% | 0,00% |
| > 50.000€ ≤ 100.000€ | 1,898% | 31% | 0,59% |
| >100.000€ ≤1.000.000€ | 4,501% | 31% | 1,40% |
| > 1.000.000€ | 5,690% | 31% | 1,76% |
Met fiscaal partner:
| Vermogen | Fictief rendement | Belastingpercentage | Te betalen |
| ≤ 100.000€ | 0,000% | 31% | 0,00% |
| >100.000€ ≤ 200.000€ | 1,898% | 31% | 0,59% |
| > 200.000€ ≤ 2.000.000€ | 4,501% | 31% | 1,40% |
| > 2.000.000€ | 5,690% | 31% | 1,76% |
Wijzigingen per 1 januari 2022
Per 1 januari 2022 worden de tarieven enigszins aangepast en zijn als volgt:
Alleenstaand:
| Vermogen | Fictief rendement | Belastingpercentage | Te betalen |
| ≤ 50.650€ | 0,000% | 31% | 0,00% |
| > 50.650€ ≤ 100.650€ | 1,898% | 31% | 0,59% |
| > 100.650€ ≤ 1.000.650€ | 4,370% | 31% | 1,35% |
| > 1.000.650€ | 5,530% | 31% | 1,71% |
Met fiscaal partner:
| Vermogen | Fictief rendement | Belasting | Te betalen |
| ≤ 101.300€ | 0,000% | 31% | 0,00% |
| >101.3000€ ≤ 201.300€ | 1,898% | 31% | 0,59% |
| > 201.300€ ≤ 2.001.300€ | 4,370% | 31% | 1,35% |
| > 2.001.300€ | 5,530% | 31% | 1,71% |
Inflatie en belasting
Stel dat sparen en beleggen je in een jaar niks oplevert, dan zal het vermogen interen door de te betalen belasting. Daarnaast zorgt de hoge inflatie op dit moment er ook nog voor dat het geld minder waard wordt. Over vermogen betaal je belasting, zelfs als jouw vermogen in waarde afneemt.
Heffingsvrij vermogen
Het is niet zo dat je vanaf de eerste euro belasting dient te betalen. Elke Nederlander heeft recht op heffingvrij vermogen. In 2021 bedraagt dit 50.000€ per persoon. In 2022 wordt bedrag verhoogt naar 50.650€. Indien je een fiscaal partner hebt, dan gelden deze bedragen keer twee. Vermogen boven het heffingsvrije vermogen wordt progressief belast.
Dit wordt niet gedaan door een toenemend belastingtarief, maar door een toenemend fictief rendement. Zoals al aangegeven, werkelijke rendementen spelen geen rol bij hoeveel vermogensbelasting je dient te betalen.
Groen beleggen
Groen beleggen worden onder voorwaarden niet meegerekend voor de berekening van de te betalen vermogensbelasting. Helaas is het aanbod van groene beleggingen, waarmee je het betalen van vermogensbelasting kunt voorkomen, erg beperkt op dit moment.